เครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด จ.นนทบุรี

เครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด

ถ้าถามถึงจุดเริ่มต้นที่หนูมานี่คือเกาะเกร็ดอีกอย่างที่เราก็ทราบกันอยู่แล้วก็คือก็เกร็ดจะขึ้นชื่อเกี่ยวกับ เครื่องปั้นดินเผา นะคะ เกาะเกร็ดนี่จะอยู่ที่ จ.นนทบุรี เป็นตำบลตำบลเดียวเลยคือตำบลเกาะเกร็ดมีทั้งหมดก็ประมาณ10หมู่บ้านนะคะ ที่น้องยืนอยู่นี่คือหมู่ที่6เป็นชุมชนบ้านมอญนะคะ  การทำเครื่องปั้นดินเผาเนี่ยจริงๆเรามีมานานมากแล้วแหละ ตั้งแต่รุ่นปู่ย่าตายาย ผู้คนส่วนใหญ่ที่ทำเครื่องปั้นดินเผาคือชาวมอญหรือว่าชาวรามันนะคะ  เมื่อก่อนเราก็จะปั้นเป็นโอ่งใบใหญ่ๆสำหรับใส่น้ำ โอ่งน้ำอ่างน้ำกัน แต่ว่ามาตอนนี้เราก็มาประยุกต์กันเรื่อยๆไป ปู่ ย่า ตา ยาย ของบ้านพี่อุ้ยเองเป็นชาวมอญนะคะ มาถึงยุคแม่พี่อุ้ยเองนั้นก็คือป้าตุ่มเจ้าของโรงงานที่นี่ก็ยังทำแบบเดิมอยู่ ยังอนุรักษ์อยู่ด้วย  นี่ เป็นคำบอกเล่าเกี่ยวกับประวัติของเครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด จากพี่อุ้ยลูกสาวเจ้าของโรงงานเครื่องปั้นดินเผาป้าตุ่ม 

มาดู"ขั้นตอนการทำเครื่องปั้นดินเผา "กันดีกว่าค่ะว่ามีขั้นตอนการทำอย่างไรบ้าง

เริ่ม  "จากการเตรียมดิน" ซึ่งเดิมดินที่ใช้ปั้นนั้นนำมาจากเกาะเกร็ด แต่ปัจจุบันช่างปั้นต้องซื้อดินจากอำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี นำดินมาหมักและย่ำจนเหนียว นวดให้นิ่ม หากเป็นเครื่องปั้นดินประเภทกระถางหรือภาชนะที่ไม่จำเป็นต้องทำลวดลายต้องผสมทรายละเอียดลงในดินด้วย เพื่อช่วยให้เครื่องปั้นนั้นแข็งแกร่ง ไม่แตกง่าย แล้วจึงนำดินที่ผสมและนวดเสร็จแล้วเข้าเครื่องอัดดินออกมาเป็นแท่งๆ ใช้ลวดตัดแท่งหรือเสาดินนั้นออกมาเป็นส่วนๆ

ขั้นที่2 "นำมาปั้นขึ้นเป็นรูปทรงต่าง บนแป้นไม้และหมุนด้วยไฟฟ้า"

ขั้นที่3 "ขั้นตอนการขัดมัน"

ที่เมื่อเวลาเผาออกมาแล้วเครื่องปั้นดินเผาจะดูมันเงาโดยใช้พลาสติกเป็นตัวขัดให้เกิดมันวาว โดยที่ไม่ต้องใช้สีเคลือบเลย

ขั้นที่4 ตกแต่ง 

หลังจากขัดมันเสร็จแล้วตากไว้1วันแล้วนำมาจัดรูปทรง พิมพ์ลาย แกะลายเครื่องปั้นดินเผาให้สวยงาม

คุณลุงกำลังเจาะรูของเครื่องปั้นดินเผาทั้งสองด้านเพื่อเวลานำไปใช้จะสามารถใช้เชือกผูกไว้หิ้วได้

เครื่องปั้นดินเผาแบบนี้เราจะเห็นบ่อยๆตามร้านขายน้ำ

ที่ใช้แก้วดินเผาไว้สำหรับใส่น้ำค่ะ

" เครื่องปั้นดินเผาแบบพิมลาย "

ใช้พิมพ์ที่แกะไว้แล้วนำไปกดลงบนตัวเครื่องปั้น และการขูด ขีด ให้เกิดลายเส้น เป็นต้น 

ตัวอย่างเครื่องปั้นดินเผาแบบพิมพ์ลาย

"เครื่องปั้นลายวิจิต"

เครื่องปั้นดินเผาที่ใช้การแกะสลักด้วยด้วยใบมีดเล็กๆแกะออกมาด้วยความปราณีตเราจะได้ได้ในเครื่องปั้นดินเผาประเภทโคมไฟ กระปุกใส่เครื่องหอม เป็นต้น

ตัวอย่างเครื่องปั้นดินเผาลายวิจิตร

"หม้อน้ำเมืองนนท์"  (หม้อน้ำลายวิจิตร)
หม้อน้ำเมืองนนท์ เป็นสิ่งที่พี่อุ๊ยบอกว่าถือเป็นสิ่งที่น่าภูมิใจมากเพราะเป็นการแกะสลักตามตราสัญลักษณ์ประจำจังหวัดนนทบุรี

"โคมไฟลายวิจิตร"

มาถึงขั้นตอนสุดท้ายแล้วจ้าาา ^^

หลังจากทำทุกอย่างมาเรียบร้อยแล้วถ้าพลาดขั้นตอนนี้ไปก็ไม่สามารถนำไปใช้งานได้นะคะ

ขั้นตอนนี้ก็คือ การเผาเครื่องปั้นดินเผา ด้วยเตาเผาที่มีอายุมากกว่า100ปีและเป็นเตาเดียวที่เหลืออยู่บนเกาะเกร็ดแล้วด้วย

พี่อุ้ยบอกว่า " เราเปิดให้นักท่องเที่ยวไม่ว่าใครที่เข้ามาชมโรงงานการผลิตได้ยินดีต้อนรับทุกคนไม่จำเป็นว่าเข้ามาที่นี่ ณ จุดนี้ต้องมาซื้อของ ไม่จำเป็นสามารถมาดูได้ " ไม่แปลกใจเลยที่จะมีนักท่องเที่ยวแวะเวียนมาที่นี่อยู่เสมอเพราะ โรงงานเครื่องปั้นดินเผาป้าตุ่ม ไม่ได้หวังเพียงขายของ แต่หวังให้คนรุ่นหลังและนักท่องเที่ยวได้มาชมสิ่งที่ทำสืบต่อกันมา ใครที่สนใจอยากชมการทำเครื่องปั้นดินเผาก็สามารถมาได้ที่

โรงงานเครื่องปั้นดินเผาป้าตุ่ม ที่ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี

ขอขอบคุณ

โรงงานเครื่องปั้นดินเผาป้าตุ่ม

พี่อุ้ย ผู้ให้ข้อมูล

พี่ๆช่างปั้นโรงงานเครื่องปั้นดินเผาป้าตุ่มทุกคน

ผลงานนี้ ใช้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ต้นฉบับ.